CE İŞARETİ (CONFORMITE EUROPEENNE)

Avrupa Birliği, üye ülkeler arasındaki teknik düzenleme farklılıklarından kaynaklanan ticari engelleri kaldırmak üzere 1985 yılında Yeni Yaklaşım Kararı ile yeni bir standardizasyon politikası benimsemiştir. Her üye ülkede uygulanmakta olan teknik düzenlemelerin birbirinden farklı oluşu, bir üye ülkenin kurallarına göre üretilmiş bir ürünün bir başka üye ülkede piyasaya arzını zorlaştırmaktaydı. Bu engelleri ortadan kaldırmak üzere kabul edilen Yeni Yaklaşıma göre, birbirine benzeyen ürünler bir grupta toplanarak bu ürünlerin sahip olması gereken asgari güvenlik koşulları belirlenmektedir. Yeni Yaklaşım prensipleri altında hazırlanan ilk direktifler tek Topluluk markası için hazırlanmıştır, dolayısıyla gelecekteki daha geniş çaplı bütün Topluluk mevzuatında kabul edilip uygulanması planlanmaktadır. CE İşareti, Yeni Yaklaşım Direktifleri kapsamındaki bütün ürünlere verilen bir işarettir.

CE İşareti, bir ürünün belirlenen sağlık, güvenlik,çevrenin ve tüketicinin korunması gereklerine uygun olduğunu gösteren bir birlik işaretidir. CE İşareti, tüketiciye bir kalite güvencesi sağlamaz.

CE İşaretinin uygulanması aşağıdaki kriterlerle belirlenmektedir:

• Her şeyden önce CE İşareti resmi bir işarettir ve bütün AB Ülkelerinde geçerlidir.
• İşaret, yalnız kontrol amaçları için, tabiatları itibariyle geniş amaçlı olan direktiflere uygunluğun gösterilmesi konusunda kullanılmalı ve bu yolla işaretin kapsamı, alan içindeki konularda milli mevzuatı tamamı ile değiştirmelidir.
• İşaret, mamulün veya imalatçının temel gereklere uyduğunu ve mamulün pazarda kısıtlamalarla karşılaşmadan yer alabilmesi için, imalatçı veya üçüncü şahısların ilgili uygunluk değerlendirmesi çalışmalarını gerçekleştirmiş olduğunu beyan etmeli veya belirtmelidir.
• İşaret, mamulün üstünde yer almalıdır. Ancak belli konularda direktifler, işaretin mamulün ambalajında veya beraberindeki dokümanda yer almasına izin verebilir.
• İşaret, verildiği mamul e ve bütün temel gereklerle ilgili olmalıdır. Eğer mamul farklı direktiflerin kapsamında ise, mamulün üzerinde taşıdığı işaret bütün bu direktiflere uygunluğu belirtecektir. İşaretin mamul üzerinde taşınmasından sorumlu olan kişi bütün direktiflere uygunluğu temin etmelidir.
• İşaret mamulün hangi standarda veya direktife uygun imal edildiğini beyan etmemelidir. Bu tip bilgiler test raporları veya uygunluk belgelerinde yer almalıdır.
• CE İşareti hangi prosedürün takip edildiğini göstermemesine rağmen,uygunluk değerlendirmesi modüllerinden herhangi birinde üçüncü bir taraf girdiği taktirde bunu belirtmek amacıyla bu kuruluş kendi markasını mamulünün üzerinde CE işareti ile beraber yer almasını temin eder.
• İşaret aynı zamanda kullanıldığı yılın son iki rakamını beraberinde taşımalıdır.
• CE İşareti mevzuata uygunluğu beyan ettiğinden, Avrupa standartlarına ve milli standartlara uygunluğu gösteren milli işaretler geçerliliklerini korurlar. Bununla beraber, bu milli standartlara uygunluk işaretleri, topluluk mevzuatına uygunluğu belirtmezler.
• Bu nedenle, CE İşareti, konuyla ilgili bütün milli regülasyonların yerine geçen geniş kapsamlı topluluk direktiflerine uygunluğu gösteren tek işarettir. Bu durum ise, CE işaretinin, artık uygulamada geçerliliği kalmayan milli işaretlerin yerine kullanılacağı anlamına gelir.
• CE uygunluk işareti CE harflerini taşır.

Eğer CE İşaretinin boyutları küçültülür ya da büyültülürse, yukarıda verilen çizimin oranları sabit tutulmalıdır.

• Üye ülkeler, CE İşaretinin yanlış kullanımı ya da tüketicinin aldatılması durumunda, ulusal yasalarının elverdiği bütün tedbirleri alacaktır.

CE İşareti Bulunacak Ürünler Nelerdir?

CE İşaretinin bulunması gereken ürünler kapsamında sağlık, güvenlik, çevre ve tüketiciyi korumaya yönelik ürünler bulunmaktadır. Bu amaçla yerine getirilmesi zorunlu koşullara ilişkin düzenlemeler nihai ürünler için olduğu kadar nihai ürünlerin parçaları için de geçerli olmaktadır.

Bu doğrultuda, bir ürüne ilişkin yan sanayide üretilen parçalar için de gerekli kriterlerin yerine getirilmesi zorunludur. Nihai üründe kullanılmak üzere üretilen ürünlerin üreticileri, ilgili direktiflerin gerektirdiği tüm koşulları yerine getirerek teknik dosyalarını hazırlayacaklar ve üretici beyanını doldurarak, ürünlerinin CE koşullarına uygun üretildiğini belirteceklerdir. Ancak ürün üzerinde CE İşareti bulunmayacaktır. Üretici beyanı gerekli koşulların yerine getirildiğinin bir göstergesi olacaktır.

Nihai ürün üreticileri ise yan ürün üreticisinden aldıkları üretici beyanını kendi teknik dosyalarına ilave edeceklerdir. Bu şekilde ürün sorumluluğu nihai ürün üreticisinde olmakla beraber, yan ürünlere ilişkin çıkabilecek sorunlar karşısında nihai ürün üreticisi, üretici beyanı sayesinde hakkını koruyabilecektir.

CE İşareti İçin Standart Uygulamak Zorunlu mudur?

CE İşaretinin ürüne iliştirilebilmesi için standart kullanımı zorunlu değildir. Direktiflerde belirtilen koşullar, başka yöntemlerle de sağlanabilir. Ancak bu yöntemlerin EN (Avrupa) Standartlarına uygunluğunun incelenmesi zorlu bir süreci gerektireceğinden, standartlara uygun üretim yapmak, üreticinin işini kolaylaştıracaktır. Kısacası AB Direktifleri, ürünlerin nelere uyması gerektiğini, EN Standartları ise bu uygunluğun nasıl elde edilebileceğini içerir.

CE İşaretini Kim Verir? Onaylanmış Kuruluş Nedir?

CE İşareti yetkili bir kuruluş tarafından verilmez. Üretici ürününe kendisi ili ştirir. Eğer ürünü risksiz ise, ürünün temel gereklere uygunlu ğunu kendisi beyan edebilir.

Burada, üreticinin bu büyük sorumluluğu, güven ilkesini sarsmayacak şekilde taşıması gerekir. AB Mahkemelerinde uygunluğu beyan edilip, temel gerekleri sağlamadığı belirlenen ve piyasadan toplatılan ürünlerle ilgili, üreticiye uygulanacak cezai yükümlülüklere ilişkin pek çok davanın sürdüğü bilinmektedir.

Ürünü riskli ise; ürünün temel gereklere uygunluğunun incelenmesi, onaylama yöntemiyle yapılır. Ürünün, risk derecesine bağlı olarak, ilgili Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş ve AB?nde resmi olarak tanınan bir Onaylanmış Kuruluş (Notified Body) tarafından incelenmesi ve gerekli testlerin yapılarak bu kuruluş tarafından onaylanması gerekir. Bir üretici kendi ülkesi ya da başka bir üye ülkedeki resmi tanınırlığı olan herhangi bir Onaylanmış Kuruluşu seçebilir.

AB Ülkelerinde CE İşareti bulunmayan riskli bir ürünü, bir üye ülke üreticisi kendi ülkesinde kullanamaz. Bunun güvencesi, üye ülkenin ilgili Bakanlığının kontrolündedir.

Onaylanmış Kuruluşların yasal olarak yetkilendirilmiş olması gerekir. Bu kuruluşlar belirli uygunluk incelemelerinde uzmanlaşmış ve sadece o konularda inceleme yapabilme yetkisine sahiptirler. Taşeron kullanabilirler ve uygunluk değerlendirme işlemlerini Modüler Yaklaşım Sistemi?ne göre yaparlar. Tarafsız olmak zorundadırlar.

Ürüne CE işareti iliştirilmesini öngören direktifler halihazırda ülkemizde yürürlükte bulunmadığından, bu mevzuat kapsamında faaliyet gösterecek olan onaylanmış kuruluşlar da ilgili kuruluşlarca henüz tespit edilmemiştir. Ancak söz konusu direktifler ülkemizde yürürlüğe girdiğinde, söz konusu mevzuat kapsamında uygunluk değerlendirmesi yapacak olan onaylanmış kuruluşlar da ilgili Bakanlık veya kamu kuruluşu tarafından görevlendirilmiş olacaktır.

Kamu sektörü ve özel sektörden bu göreve talip olacak kuruluşların, faaliyette bulunmak istenilen ürün grubu/grupları direktiflerini inceleyerek gerekli hazırlıkları yapmalarında büyük fayda görülmektedir.

CE işareti uygulaması Türkiye?de ne zaman başlayacak?

Türkiye ile AB arasında gümrük birliğini tesis eden 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı?nın (OKK) 8-11. maddeleri, mal arın serbest dolaşımının en iyi şekilde temini amacıyla ticarette teknik engellerin kaldırılması konusundaki AB araçlarının ülkemiz iç mevzuatına dahil edilmesini öngörmektedir.

Bu kapsamda, AB?nin ticarette teknik engellerin kaldırılması konusundaki mevzuatının listesi ile bu mevzuatın Türkiye tarafından uygulanma koşul ve kuralları 2/97 sayılı OKK ile belirlenmiştir.

Dış Ticaret Müsteşarlığının koordinasyonunda yürütülen çalışmalar neticesinde söz konusu Topluluk mevzuatını uyumlaştıracak olan kamu kuruluşları 29.4.1997 tarih ve 97/9196 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit edilmiştir.

Anılan Bakanlar Kurulu Kararı ile yapılan bu görevlendirme çerçevesinde, ilgili kamu kuruluşları tarafından yürütülmekte olan mevzuat uyum çalışmalarının bir kısmı sonuçlandırılmış, bir kısmının çalışmaları ise devam etmektedir.

Uyum çalışmaları devam eden bir kısım AB Direktifi ürünlere CE işaretinin iliştirilmesini öngörmektedir.

Uyumu yapılan teknik mevzuatın hukuki altyapısını oluşturmak üzere, ilgili kamu kuruluşlarının da katılımıyla, Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından hazırlanan 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun, 11 Temmuz 2001 tarihli ve 24459 sayılı Resmi Gazete?de yayımlanmış olup; 11 Ocak 2002 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. Bahse konu Kanunun uygulama yönetmelikleri de Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından hazırlanmış olup, halihazırda Bakanlar Kurulunda imzada bulunmaktadır.

Ancak söz konusu Kanun ile uygulama yönetmeliklerinin 11 Ocak 2002 tarihi itibariyle yürürlüğe girmesi, ürünlere CE işareti iliştirilme zorunluluğunun da bu tarihte başlayacağı anlamına gelmemektedir. Ülkemizde üretilerek iç piyasaya arz edilecek olan ürünlerin CE işareti taşımasının zorunlu olabilmesi için, ilgili Bakanlıklar ve kamu kuruluşları tarafından hazırlanan ve ürünlere CE işareti iliştirilmesini öngören teknik mevzuatın Türkiye?de yürürlüğe girmesi gerekmektedir.

Bir örnek verecek olursak, makinalarla ilgili AB direktifinin Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca milli mevzuat haline getirilip Resmi Gazete?de yayımlanarak yürürlüğe konulmasından sonra makinaların iç piyasaya arzında CE işareti taşıma zorunluluğu getirilmiş olacaktır. Bu yürürlük tarihi her halukarda 11 Ocak 2002?den sonraki bir tarih olacaktır.

Dolayısıyla, söz konusu AB direktifleri ilgili kuruluşlarca iç mevzuat haline getirilip yürürlüğe konmadan, bu direktifler kapsamına giren ve iç piyasaya arz edilen ürünlere Türkiye?de CE işareti iliştirilmesi zorunluluğunun getirilmesi de söz konusu değildir.

Diğer taraftan, iç piyasada üretim yapan üreticilerimizin ürünlerine CE işareti iliştirebilmesi için, direktifin öngördüğü hallerde, bu direktifleri uyumlaştıran mevzuat kapsamında uygunluk değerlendirmesi yapacak olan onaylanmış kuruluşların da ilgili kamu kuruluşları tarafından bu mevzuat yürürlüğe girmeden önce belirlenmesi önem taşımaktadır.

Türkiye?de iç piyasaya arz edilecek olan ve yukarıda belirtilen direktifler kapsamına giren ürünlere CE işareti iliştirme zorunluluğu her ürün veya ürün grubu için ayrı ayrı tarihlerde başlayacak ve bu tarih de 11 Ocak 2002 tarihinden sonraki bir tarih olacaktır.

Bu çerçevede, üreticilerimizin ilgili mevzuatı hazırlayarak yürürlüğe koyacak olan ve yukarıda belirtilen kamu kuruluşları ile yakın ilişki kurmaları büyük önem taşımaktadır.

CE işareti olmazsa ne olur?

Bu işareti taşıması gerektiği halde taşımayan ürünün AB üyesi ülkelere ihracatı mümkün değildir. Mevzuat uyumu tamamlandıktan sonra bu işareti taşımayan ürünlerin iç piyasaya arz edilmesi de mümkün olmayacaktır.

Ürünün Risk Derecesi Nasıl Belirlenir?

Üretici beyanın yeterli olmadığı yüksek riskli ürün gruplarında, uygunluk prosedürlerinin tanımlandığı Modüler Yaklaşım Sistemi oluşturulmuştur. A?dan H?ye kadar çeşitli risk gruplarında 8 modülün yer aldığı bu sistemde üreticiye hangi yolu izlemesi gerektiği, hangi kuruluşların devreye gireceği tanımlanmıştır. Her direktif için değişik modül er geçerlidir. Örneğin; Makine Emniyet Direktifi için A ve B modülleri, EMC ve oyuncaklar için A, B, C modülleri gibi.

Direktiflerde riskli ürünler ayrıca sınıflandırılmıştır. Örneğin, Makine Emniyet Direktifi, Yüksek Riskli Ürünleri içerir.

Ürün Sorumluluğu Kimdedir?

Ürün kullanımında oluşacak herhangi bir kaza vb. olayında, AB Ülkelerinden biri ürünün gereklere uymadığını iddia ederse, üretici CE İşaretini iliştirebilmek için gerekli tüm önlemleri aldığını ve ürün için yanlış kul anım olduğunu ispatlamak durumundadır.

Üretici, bu nedenle ürün sorumluluğunun sadece kendisinde olduğunu gözönüne alarak, ürünle ilgili tüm bilgilerin bulunduğu ?Teknik Dosya?yı eksiksiz ve doğru hazırlamak ve üretildiği tarihten itibaren 10 yıl süre ile saklamakla yükümlüdür.

CE İşareti İçin Maliyet Unsurları Nelerdir?

CE İşareti çalışmaları, firma dışından yetkililer tarafından yapılıyorsa, testler ve hizmet bedelleri sözkonusudur. Kendisi çalışmaları yürütüyorsa, harcayacağı işgücü, olası yeni tasarımın getireceği maliyetler düşünülebilir. Maliyetlerde, ürünün kompleks olma özelliği, risk derecesi ve halihazırda istenen koşul ara ne derece uyduğu belirleyicisidir. Eğer ürün için EN 29000 Standardı varsa, birçok testin yapılmasına gerek kalmaz. Standart uygulaması olan firmaların, CE İşareti için istenen koşulları çok kısa sürede tamamlaması mümkündür.

Riskli ürünlerde Onaylanmış Kuruluş?tan Uygunluk Beyanı onayı almak isteyen üreticiler, Onaylanmış Kuruluşlara da hizmet bedeli ödemek zorundadır.

CE İşaretinin Türk Sanayiine ve Dış Ticaretine Olan Etkileri Nelerdir?

Ce İşareti, sadece direktiflerin şartlarına uygun olan ürünlerin üzerinde kullanılabilir. Bazı ürün grupları için, CE İşaretinin kullanılması kolay yöntemlerle olabileceği gibi, bazı ürün grupları için Onaylanmış Kuruluşların devreye girmesi ve ürün testinin yapılması gerekebilir.

Ne yazık ki, günümüze kadar Türk Sanayiinde sağlık, güvenlik, çevre ve tüketici koruma konularına pek önem verilmemiştir. Bu nedenle, ekonomik işbirliklerinin hızla oluştuğu günümüzde, üreticilerimiz tasarım, üretim ve servis anlayışlarını değiştirmek zorundadırlar.

Bu değişimin sonuçlarını, iç pazarda yaşam standardının yükselmesi olarak dış pazarda ise daha geniş pazar şansı bulma olarak görmek mümkündür.

Türkiye?de üreticilerimizin CE İşareti çalışmalarını yapmaları ve önümüzdeki yıllara hazır olarak girmeleri kendi menfaatlerinedir. Çünkü günümüzde geçerli olduğu sektörler için CE İşareti taşımayan ürünlerin Avrupa?ya ihraç edilmesi mümkün değildir. Bu yüzden pek çok mal gümrük kapılarında bekletilmektedir.

Üretilen ürünlerin hangi direktifler kapsamında yer aldığı, ilgili EN Standartların olup olmadığ ve mevcut direktif ve standartlara uygunluğun nasıl sağlanacağı konularında en sağlıklı ve güncel bilgiler KOSGEB; Vakıfbank ve TSE gibi kurumlar aracılığı ile ulaşmak mümkündür.

 Bu bilgiler:  http://www.beyogludanismanlik.com/Faydali_Bilgi/CE_Isareti_ve_Uygulamalari/7.aspx adresinden alınmıştır.

CE BELGESİ